مرزميان دريای شور و شيرين
قرآن کريم کتابی آسمانی است که برای هدایت انسان ها از سوی خداوند پاکجلّ جلاله نازل گردیده است. این کتاب عظیم حاوی معجزات علمی عجيبی است که در اینجا فقط به بعضی از آن اشاره خواهم کرد .
يقول تعالى: (وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَحْجُورًا) [الفرقان: 53]
"او کسی است که دو در يا را در کنار هم روان ميسازد( وبر اثر وزن مخصوص, يعنی تفاوت درجۀ غلظت آب شور وشيرين, آميزۀ هديگر نميشوند) اين يکی شيرين است, وآن ديگر شور شور! خداوند در ميان آن دو حاجز ومانعی ايجاد کرده است که آنها را کاملاً از هم جدا ساخته است".
در قرآن كريم آيات بسياري است كه انسان را به تفكر در آفرينش آسمان و زمين و كوهها و درياها ونباتات و حيوانات و حشرات دعوت مي كند و نظام تعجب آوري را كه در هر يك از انواع حكم میكند، گوشزد مي فرمايد
فيروز آبادی در فرهنگ خود چنين مي گويد:
حجر: منع, ودر اينجا به معنی مانع است, وبرزخاً, به معنی حاجز , مراد تفاوت درجۀ غلظت آب شور وشيرين , وبه اصطلاح وزن مخصوص است, يعنی حد فاصل را حجر محجور گفته شده است که هر یک از محدوده آبهای مورد نظر (یعنی آب شیرین و آب شور و آب ترکیبی آنها) شرایط زیستی خاص خود را دارد، در صورتی که موجود زنده از آن بیرون برود و یا وارد آن بشود می میرد. البته حيوانات که در آنجا هستند بنابر فطرت خود از آنجا بیرون نمی روند.
مناطق ريزش آب ها
1ـ محل آب شيرين از طرف رود خانه
2ـ محل آب شور از طرف دريا
3ـ محل مانع ميان رودخانه و دريا, که اين را برزخ مي نامند
در شکل بالا يک خليج و درحوض شوری آب آن را نشان داده شده است. در اين تصوير مي توانيم جدايی آب شيرين و شور را همانطوری که خداوند دانا در قرآن کريم بیان فرموده است ببنيم.
در جاهـائـی کـه دو دريـای شـور و شـيـريـن (يعنی دريا و خور) به هم می رسند آب آنها بطور عمودی درجه به درجه در هم مخلوط می شود. وسط آنها یعنی نقطه ای است که صد درصد در هـم مخلوط شده اند، و علظت آنها پـنجاه پنجاه شده نقطه"برزخ" است. (برزخ مرز ناپیدا است و اين طرف و آن طرف آن با هم فرق می کند). از "برزخ" رو به طرف دريا آب رفته رفته بطور عمودی شورتر می شود تا به نقـطه شوری صد درصد می رسد که آغاز دريای واقعی است. و برعکس از "برزخ" رو بطرف خور بطور عمودی رفـته رفـته از شوری آب کاسته می شود تا به نقطه شيرينی صد درصد می رسد که همان خور واقعی است. از نقطه آبصد درصد شور دريا تا نقطه آب صد درصد شيرين حد فاصل ميان آنها" است.
در اعماق درياها برخی از موجودات هستند که اگرازحدود خود بيرون شوند هلاک خواند شد
(مرج) به معنی, سوی هم سر داده است. مجاور هم رها وروان کرده است (البحرين) مراد تمام آب های شيرين جهان و تمام آب های شور آن است که با وجود جزر ومد آب دريا ها که در شبانه روز دو مرتبه بر اثر جاذبۀ ماه صورت ميگيرد, يعنی آب های شيرين در ميان آب های شور وبالعکس .
همان طوری که درتصویر بالا ديده مي شود، آب دريای الغرايزر از بالای ديـوارِ مـيـان خود و اقـيـانـوس اطلس واقع در در ساحل کلمبيا وارد اقـيانـوس اطلس می شود، با گرمـا و شـوری و غـلظت کم و خصوصيات ويژه خود چند صد متر به اعماق می رود.و درآن عـمـق تعادل و توازان ايجاد می کند. و از بالا برمی گردد. این دو دریا در همین مرز با هم مخلوط میشوند و فراتر از مرز خود نمی روند.
دانشمندان دریا شناسی امروز به وضوح این پدیده را آشکار نموده اند هنگامي که بالای دریاها را ميبيم مظرب به نظر می آيد, يعنی تفاوت درجۀ غلظت آب شور وشيرين, آميزۀ هديگر نمي شوند و مانعي بين آن ها قرار مي گيرد همانطوری که در تصویر بالا نشان داده شده است.
چيزی که توجه متفکران را به خو جلب می کند اشاره خداوند متعال به وجود دو موج در دريا ها است. با تکامل تکنولوژی و فرستادن زیر دریایی های مخصوص به اعماق اقیانوسها، دانشمندان متوجه گشتند که بعلت غلظت بیشتر آبهای واقع در اعماق درياها "در مقایسه با آبهای سطحی" دو نوع موج در درون آنها پدید می آید.
درياها نیز در واقع از دریاهای متعددی تشکیل شده اند کهاز نظر غلظت و ترکیب و شرایط زیستی و غیره با هم فرق میکنند، ولی برزخ یعنی مانع میان آن هاست و با هم مخلوط نمی شوند. این را انسان در عکس برداری ماهواره ای از درياها در قرن 19کشف وقتی دید رنگ آب های درياها با هم فرق میکنند آنها را بررسی کرد و دید که درياها در واقع از دریاهای متعدد تشکیل شده که بهم وصل هستند .
چنانکه دراين باره قرآن کريم می فرمايد: (إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآَيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ) [آل عمران: 190].مسلماً در آفرينش ( عجيب و غريب و منظم و مرتب) آسمانها و زمين و آمد و رفت (پياپی, وتاريکی و روشنی, و کوتاهی و درازی) شب و روز, نشانه ها و دلائلی (آشکار برای شناخت آفريدگار وکمال ودانش و قدرت او) برای خرد مندان است.
در تصویر بالا مي توانيم جدايي آب شيرين و شور را همان طوری درياها و نيز آب های داخل زمين که مصدرش باران می باشد با هم يکجا در حرکت هستند ليکن بدون هيچ تغيری در آميزش يکديگر چنانکه خداند فرمود: (مرج البحرين هذا عذب فرات وهذا ملح أجاج) اين يکی شيرين است, و آن ديگر شور شور!
تصویری ليزری بيان گری بيرون شدن آب های شيرين از اعماق خليج Waquoit در سبتمر 2002 بوده و اين دائرۀ که به نظر می آيد نشان دهی آن مناطق است که از آن آبها شيرين بيرون می آيد
موج ها يا جريان های آب در اعماق، به دليل تفاوت ميان غلظت لايه های آب ايجاد می شوند. آبی که غـلظت بالاتری دارد زيـرِ آبِ گرمتر که غـلظت کمتری دارد جريان پيدا می کند. تفاوت ميان غـلظـت لايه های آب نيز به آنها و غـلظت نمک آنها بستگی دارد. آب سرد نسبت به آب گرم از نمک بيشتر و غلظت بالاتری برخوردار است.
خداوند پاک فرمود: (مرج البحرين) بيان گر حاجز ويا مانع ميان دو دريا می باشد اين خوب بوضوح ميرسد که خداوند متعال (مرج البحرين) گفت, و مرج النهرين نگفت. برای اينکه مرج النهرين, با يکجا شدن دو رود به ميان می آيد.
---------------------
عبد الدائم الكحيل
منبع:
1. GREG JOHNSTON, Muddy Waters: Nature thrives in estuaries,
www.seattlepi.nwsource.com, March 4, 1999.
2. What is an estuary,
www.estuarylive.org
3. Emelyan M. (TRN) Emelyanov, E. M. Emelianov, The Barrier Zones in the Ocean, Springer, 2005.
4.
http://disc.gsfc.nasa.gov/oceancolor...ck_water.shtml
5. Rocky Geyer, Where the Rivers Meet the Sea, Oceanus, December 16, 2004.
6.
http://omp.gso.uri.edu/doee/science/intro.htm
7. Rocky Geyer, Where the Rivers Meet the Sea, Oceanus, December 16, 2004.
8. Steve Graham, Claire Parkinson, and Mous Chahine, The water cycle,
www.nasa.gov
9. Matthew Charette, Ann Mulligan, Water Flowing Underground, Oceanus, December 10, 2004.
10. Matthew Charette, Ann Mulligan, Water Flowing Underground, Oceanus, December 10, 2004.
11.
http://www.britannica.com/eb/article-9033105
سايت عبد الدائم الكحيل
